Taks op de effectenrekeningen wordt te makkelijk ontweken, vindt het Rekenhof

De opbrengst van de taks op de effectenrekeningen daalt jaar na jaar. Er zijn te veel ontwijkingsmogelijkheden en de fiscus is niet in staat om een gedegen controle te doen, stelt het Rekenhof vast.

De regering-De Croo voerde de huidige taks op de effectenrekeningen in februari 2021 in. Wie gemiddeld voor meer dan 1 miljoen euro aan belastbare waarde op die rekeningen heeft staan, moet daarop 0,15% taks betalen. Om dat gemiddelde te bepalen wordt naar de waarde op vier tijdstippen gekeken: op 31 december, 31 maart, 30 juni en 30 september.

Het Rekenhof maakte nu een eerste evaluatie van de maatregel. Het stelde vast dat de maatregel het eerste jaar 470 miljoen euro opbracht, het tweede jaar zakte dat tot 395 miljoen euro en volgens voorlopige cijfers zou het derde jaar nog maar 362 miljoen euro opbrengen.

Dat de taks op de effectenrekeningen steeds minder opbrengt, schrijft het Rekenhof toe aan de diverse ontwijkingsmogelijkheden. Zo kunnen effectenrekeningen worden gesplitst om onder het peil van 1 miljoen euro te blijven. Of: effecten kunnen net voor een van de referentiedatum worden overgeschreven naar een ander dossier. Of nog: aandelen kunnen worden omgezet in effecten op naam, waarop de taks niet geldt. Er bestaan zelfs fondsen die via aandelenregisters werken, waarbij de investeerder op naam investeert in het fonds, maar het fonds op zijn beurt investeert in gedematerialiseerde aandelen. Op die manier wordt de persoonlijke effectenrekening niet aan de taks onderworpen. En nog: gebeurt de berekening op buitenlandse effectenrekeningen wel correct?

Volgens het Rekenhof beschikt de fiscus ook niet over voldoende wapens om de controle goed te doen en na te gaan of ze geen antimisbruikbepaling kan inroepen om transacties die louter uit fiscale overwegingen worden gedaan te beteugelen. Daarom stelt het voor om de financiële instellingen bij splitsingen van effectenrekeningen of bij omzettingen naar effecten op naam steeds de taks te laten afhouden, waarna de consument maar moet bewijzen dat zijn transacties om andere redenen gebeurden en hij een teruggave van de taks kan vorderen.

De christelijke vakbond ACV ziet, bij monde haar Voorzitter Ann Vermorgen,  in de vaststellingen van het Rekenhof een aanleiding om weer te pleiten om van de huidige taks een volwaardige vermogensbelasting op de grote vermogens te maken. Zeker in het licht van het begrotingstekort is het onvermijdelijk om nieuwe inkomsten te zoeken”.

Volgens Ive Rosseel van de ACV-studiedienst moet de fiscus ook meer personeel en controlemiddelen moet krijgen om misbruiken op te sporen zoals een uitbereiding van de toegang tot het Centraal Aanspreekpunt van rekeningen en financiële contracten (CAP) om splitsingen van rekeningen aan het licht te brengen. 

Tip: Hier vindt u de kostprijs van een effectenrekening bij de diverse banken

• In de kijker: Wat zijn de alternatieven voor de aflopende staatsbon?
• FSMA ontving helft meer meldingen van online beleggingsfraude
• In de kijker: Securex biedt 3,15% op drie jaar en 3,25% op vijf jaar