Het Jaarlijks Kostenpercentage: een onbetrouwbare meetstok

31 augustus 2024

Wat is er belangrijk om goed te kunnen vergelijken? Dat iedereen met dezelfde lat meet. Daarom voerde de overheid voor kredietverschaffers de verplichting in om steeds een jaarlijks kostenpercentage of JKP te afficheren. Maar dan nog blijft het opletten voor de consument. Vooral bij woonleningen moet hij waakzaam zijn want daar zijn de meetstokken niet gelijk.

Prijzen per eenheid

Gaat u al eens winkelen? Dan zal u al gezien hebben dat voor een hele reeks producten ook de prijs per kg, per liter of per meter wordt vermeld. Voor zaken die aan de particuliere consument worden verkocht, is dat zelfs verplicht, al zijn er heel wat uitzonderingen. De regeling laat de verbruikers toe om de prijzen snel op een makkelijke en objectieve manier te vergelijken.

Ook voor consumentenkredieten werd al heel snel een soortgelijke regeling ingevoerd. Aanvankelijk vermeldden de kredietverschaffers voor bijvoorbeeld een autofinanciering vaak alleen een kostprijs per maand, waardoor de kredietnemers niet altijd zicht hadden hoeveel rente ze op jaarbasis dienden te betalen. Met een jaarlijks kostenpercentage of JKP werd dat ondervangen.

Sinds 2017 is een vermelding van het JKP eveneens verplicht voor hypotheekleningen. Bij de berekening ervan moet de kredietgever niet alleen rekening houden met de rentekosten, maar ook met allerlei kosten waar de kredietnemer niet naast kan zoals dossierkosten, schattingskosten, kosten van verplichte verzekeringen en kosten van de notaris voor het verlijden van de hypothecaire akte. Het JKP is dan ook hoger dan de rente die de kredietnemer op jaarbasis moet betalen.

Met andere woorden: het JKP geeft aan wat een krediet werkelijk kost. Het maakt ook een betere vergelijking tussen de aanbiedingen van de verschillende banken mogelijk.

Ieder zijn meetlat

Toch mag de kredietnemer niet blind varen op het JKP. Het houdt bijvoorbeeld geen rekening met eventuele bijkomende kosten die hij eventueel bijkomend maakt, ook al zijn ze niet verplicht. Denk aan de kosten voor niet-verplichte verzekeringen of aan de wederbeleggingsvergoeding die hij verschuldigd is als hij (een deel van) zijn lening vervroegd zou aflossen. Ook de kosten die gepaard gaan met een eventuele wanbetaling moeten niet mee worden opgenomen.

Bovendien gaat het JKP dat de financiële instellingen publiceren uit van enkele standaardveronderstellingen. Als ze het afsluiten van een schuldsaldoverzekering als voorwaarde voor de toekenning van de lening opleggen, gaan ze bij de berekening bijvoorbeeld uit van de kostprijs ervan voor een persoon van een bepaalde leeftijd, die al dan niet rookt. De kans is evenwel klein dat u als kredietnemer precies aan deze omschrijving beantwoordt. Als u wil vergelijken, doet u er dan ook goed aan deze condities even te bekijken.

Bovendien zijn er verschillen per bank. Belfius houdt rekening met een premie voor een niet-roker van 35 jaar voor het hele verzekerde kapitaal. BNP Paribas Fortis baseert zich op een niet-roker van 34 jaar met een normale BMI en bij KBC wordt de schuldsaldoverzekering zelfs niet meegerekend.

Tip: Hier kunt u geheel vrijblijvend in enkele kliks een aantal offertes voor een schuldsaldoverzekering aanvragen

Manke veronderstelling

Ook moet u er rekening mee houden dat rentevoeten kunnen evolueren in de tijd indien u kiest voor een lening met variabele rente. Bij sommige leenformules is er bovendien een maximale stijging of daling in het contract opgenomen. Het JKP kan hiermee geen rekening houden. Daarom wordt er bij de berekening vanuit gegaan dat de tarieven op hetzelfde niveau blijven tot de afloop van de kredietovereenkomst.

Als maatstaf om de totale kostprijs van leningen te vergelijken, is het JKP dan ook deels een slag in het water. Kandidaat-kredietnemers zullen dus alles op een rijtje moeten blijven zetten als ze op een serieuze manier een vergelijking tussen de diverse aanbiedingen willen maken.

Tip: Vergelijk hier de aanbiedingen die banken recentelijk voor woonkredieten deden.