Hoge hypotheekrente doet kandidaat-kopers afhaken

26 november 2023

2023 is het jaar waarin de Belg de aankoop van een vastgoed afblies of uitstelde omdat de aankoop en de financiering ervan (te) duur werden. In de eerste drie trimesters van het jaar lagen de aanvragen voor hypothecaire kredieten op hun laagste niveau sinds 2010.

Wie een lening met een vaste rente op twintig jaar wil afsluiten, wat meer dan negen op de tien kredietnemers doen, betaalt volgens de Rentebarometer van Immotheker Finotheker momenteel zowat 3,67% intrest als hij hoogstens 80% van de waarde van zijn pand moet lenen. Dat betekent dat hij 240 maanden lang telkens 1.464,03 euro moet ophoesten als hij 250.000 euro zou financieren met een bankkrediet. In totaal bedraagt de totale intrestfactuur die hij dan bovenop zijn geleend kapitaal over de hele looptijd aan de bank moet overmaken 101.366,85 euro.

Een jaar geleden stond de rentevoet voor hetzelfde krediet nog op 3,29%. In vergelijking met iemand die toen een lening afsloot betaalt de kredietnemer nu 47 euro per maand meer, wat over de hele looptijd een verschil maakt van meer dan 11.000 euro.

In vergelijking met twee jaar geleden is de stijging van de rente nog veel meer uitgesproken. Begin december 2021 bedroeg de gemiddelde rente voor leningen met vaste rente op twintig jaar nog maar 1,36%. Elke maandelijkse afbetaling was al met 1.189,38 euro voldaan. De totale intrestfactuur voor de hele looptijd bleef daardoor beperkt tot 35.450,29 euro. Anders gezegd: wie twee jaar geleden dezelfde lening afsloot, betaalt over de hele looptijd bijna 66.000 euro minder af.

Tip: Bereken hier hoeveel u zou moeten afbetalen

Vooral leningen met variabele rente duurder

Heel opmerkelijk is ook dat de rente voor leningen met een variabele rente momenteel duurder is dan voor kredieten met een vaste rente. Zo bedraagt de rente voor lenngen waarvan de rente elk jaar kan worden aangepast nu 4,14%. Dat leidt tot afbetalingen van 1.523,32 euro voor het eerste jaar, een pak meer dus dan voor leningen met vaste rente voor de hele looptijd.

Die ongewone situatie is het gevolg van de rentepolitiek van de Europese Centrale Bank. Die verhoogde de voorbije maanden haar tarieven sterk om zo de inflatie af te remmen. De rente van de centrale bank heeft vooral op kortlopende leningen en op leningen waarvan de rente elk jaar aangepast kan worden.

Het voordeel van een jaarlijks aanpasbare rente is dat de rentevoet in de loop van het krediet kan zakken. Maar hij kan ook de andere richting uitgaan. In het slechtste geval kan hij verdubbelen. Met een tarief van iets meer dan 4% betekent dit dat hij theoretisch op iets boven de 8% kan uitkomen.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel kandidaat-kredietnemers afhaken. In het derde trimester vroegen slechts 63.500 gezinnen een hypotheeklening aan voor een totaal bedrag van 11,5 miljard euro. Dat waren er 15% minder dan in dezelfde periode van 2022, het gevraagde bedrag kwam 14,5% lager uit. In vergelijking met twee jaar geleden is de terugval nog veel groter. Hij bedraagt al meer dan een kwart. Toen werden tussen begin juli en eind september nog 87.000 hypotheekleningen voor een totaalbedrag van 15 miljard euro aangevraagd.

Tip: Bekijk hier welke aanbiedingen bezoekers van Spaargids de voorbije weken kregen van hun bank

De hogere hypotheektarieven kwamen bovenop toegenomen aankoopkosten voor het vastgoed. In vergelijking met vorig jaar nam de gemiddelde prijs van een huis in België 1% verder toe, leert de Notarisbarometer. Niet zo heel veel, maar de stijging komt wel bovenop de toenames met 8% in 2021 en 7% in 2020. Aan de andere kant moet hier ook met de aanpassing van de lonen aan de index rekening worden gehouden, waardoor kredietnemers hogere afbetalingen aankonden.